O termo
documentación consiste en reunir, abrir e facer útiles documentos de calquera tipo. Pescuda as necesidades informativas dun usuario concreto e intenta satisfacelas con precisión.
É unha disciplina instrumental que sirve ás demais ciencias para localizar a información necesaria no avance do coñecemento. É
ciencia e técnica (disciplina científica e disciplina instrumental).
Ocúpase da organización e xestión dos centros nos que se desenvolven estas operacións.
Documentarse é saber
buscar, identificar, seleccionar e clasificar.
Paul Otlet, un dos pais da documentación, establece como
fins da documentación:
-
Analizar e ordenar todos os documentos adquiridos para recuperalos.
-Xerar documentos secundarios (
bibliografía).
-Conservar todo o pensamento humano.
-Realizar o proceso con rapidez.
BREVE HISTORIA:
-No século VIII os árabes introduciron o papel en Europa. Un dos logros máis importantes foi a
invención da imprenta (Gutemberg).
-Entre os séculos XV-XVI creáronse as
universidades, que se convertiron en puntos de difusión da cultura. A corrente do momento é o humanismo, onde o home é o centro do mundo. Nesta época había unha maior producción de libros.
-No século XVII comezaron a aparecer as
primeiras revistas científicas.
-O século XVIII ou o Século das Luces caracterizouse porque se comezaron a crear as primeiras
bibliografías para xestionar así o descontrol das publicacións.
Polo tanto, as bibliografías teñen os seus orixes no Século das Luces.
As bibliografías funcionan como puntos de información que poñen á disposición dos usuarios o fondo almacenado.
Paul Otlet e Henry La Fontaine son os fundadores do
Instituto Internacional de Bibliografía.
Otlet xa anticipou no seu tempo a idea dunha
"rede de redes", dunha rede universal de información e documentación.
HIPERTEXTO
O hipertexto é tan antigo coma a documentación, pero sen embargo, ten un funcionamento recente.
A tecnoloxía hipertextual ten a súa orixe na escritura.
En 1954 produciuse a primeira experiencia de xeración de textos mediante o ordenador, a chamada
literatura asistida. Esta literatura era producida polo ordenador despois de facilitarlles léxicos e textos preestablecidos.
Comezaron a usarse programas hipertextuales que enlazan textos mediante vínculos (marcas...) que poden ir variando a medida que os textos cambian. Os enlaces poden conter información sonora ou gráfica, de forma que o autor pode construír un
sistema hipermediático aberto, onde a escritura é combinada con imaxen e son.
A literatura sempre actuou como un sistema hipermediático.
Amat afirma que a tecnoloxía do hipertexto pode crear un
hiperespacio capaz de permitir a converxencia das distintas expresións artísticas, pero tamén corre o risco de quedar limitado en si mesmo. O autor está máis interesado no diseño dos pasos de navegación que no estilo da súa escritura.
Como exemplo de ficción hipertextual temos a hiperficción explorativa e a hiperficción constructiva.
A
hiperficción explorativa consta de "links" rudimentarios para distraer a atención da historia principal con información periférica. Isto débese a que a historia principal está redactada de modo lineal. Ten que mirar cara a literatura de vanguardia, intentando superar as limitacións da páxina escrita. Só o autor é quen de modificar os textos de forma permanente. Os riscos e dificultades da hiperficción son superables si se toma conciencia das vantaxas e carencias do medio hipertextual.
A
tradución é a forma de relacionar textos dende a orixe ao final, mediante mecanismos de transferencia, descodificadores e codificadores. Dende os 40 xa se fala de
"máquinas de traducir", tradución automática e tradución asistida por ordenador.
Na tradución literaria o autor orixinal é desplazado polo traductor, xa que este tipo de tradución implica unha recreación.
Na
documentación todo son textos que se traducen entre si nunha situación espacio temporal que varía continuamente.
A tradución asistida por ordenador poderá facer un uso importante do hipertexto, en canto este se basee na construción dunha compleza estructura de enlaces que poden remitirnos á lingua, cultura en sentido amplo e a frecuencia coa que os elementos se usan, se repiten.
Dende o punto de vista hipertextual, todo texto é unha versión manipulable e traducible.
A documentación é, dende o punto de vista hipertextual, o establecemento de enlaces a partir do dispoñible, e na última fase, é a introdución de novos elementos vinculados.
Sen a documentación axeitada estaremos no risco de duplicar o que xa está feito.
Se todo o
dispoñible non está
interconectado, pode que non sexa accesible.
A información pertinente fíltrase no medio electrónico con
palabras clave asignadas aos bloques textuais e aos seus enlaces.
Os hipermedios, combinados con axentes informativos, cambiarán a forma na que vemos os textos (a nosa forma de pensar sobre a súa composición).
Escribir co uso de programas hipertextuais convertiuse nalgo
tridimensional. As figuras do discurso poderán facerse visibles, con cor e son.
A
biblioteca electrónica ten un contido escrito, textual e hipertextual, almacenado en discos e compartido por calquera persoa en calquera parte do mundo.
A biblioteca do futuro recolle nunha pantalla todos os espazos, onde todo o escrito pode ser convocado, reunido, lido e relacionado. Pode ser
liberado da textualidade que impoñía o ordex.
Apenas existen diferencuas entre unha biblioteca especializada e un centro de documentación. Habitualmente ambos teñen un sistema de xestión informático, traballan con bases de datos propias e externas..
Mais no caso dos centros de documentación de información actuais si existen certas peculiaridades que diferencias estes centros de documentación dunha biblioteca especializada.
- Soportes documentais: os centros de documentación traballan cuns soportes de carácter técnico e científico, non habituais nas bibliotecas especializadas. A imaxe ou o son ocupan o lugar principal, mentras que ese lugar nas bibliotecas ocúpano o papel e os CD-ROM.
- Vixencia informativa: na actualidade, a vixencia da información é efímera nos medios de comunicación. Unha noticia deixa de ter vixencia aos tres días, mentras que nunha biblioteca especializada as investigacións teñen unha pervivencia de un ou dous anos.
- Tratamento documental: nos centros de documentación non existe unha normalización real no tratamento documental para o intercambio, como si sucede nas bibliotecas.
- Demandas informativas: a necesidade do centro de documentación de adecuarse ó medio o que presta o seu servicio fai que o tratamento documental da información se libere de normalizacións e realice un servizo de documentación persoal.
- Compoñente económico: as bibliotecas especializadas son de capital público e non sufren a necesidade de rentabilización da información que se dá nas empresas informativas.
PALABRAS CLAVE
Documentación-Ciencia-Técnica-Buscar-Seleccionar-Clasificar-Identificar-Analizar-Ordenar-Bibliografía-Imprenta-Universidade-Instituto Nacional Bibliografía-Sistema hipermediático-Hiperespacio-Hiperficción explorativa-Tradución-Tridimensional-Biblioteca electrónica-Textualidade.
MAPA CONCEPTUAL
Documentación ---> buscar, identificar, seleccionar e clasificar información.
Fins da documentación:
- Analizar e ordenar todos os documetnos adquiridos.
- Xerar documentos secundarios-> Bibliografía
- Rapidez no proceso
- Conservar todo o pensamento humano
- 1954--> primeira experiencia de xeración de textos mediante o ordenador (Literatura Asistida). Creada a partir de léxico preestablecido.
- Programas hipertextuales cos que o autor pode construir sistemas hipermediáticos abertos.
- Hiperespacio: permite a converxencia das distintas expresións artísticas.
- Tradución: relaciona textos dende o comezo ao final.
- Se todo o dispoñible non está interconectado, pode que non sexa accesible.
- A información fíltrase no medio electrónico con palabras clave asignadas aos bloques textuais.
- Hipermedios, combinados con axentes informativos, cambiarán a forma na que vemos os textos.
- Biblioteca electrónica --> contido escrito, textual e hipertextual, almacenado en discos e compartido por calquera persoa en calquera parte do mundo.
